Voor de muziekliefhebber blijven de Foo Fighters voor altijd verbonden aan de datum 5 april 1994. Een van de meest iconische rockbands, Nirvana, verwisselde op die dag samen met haar frontman het tijdelijke voor het eeuwige. De hele muziekwereld was in shock vanwege het einde van een band die het geluid van de rockmuziek begin jaren ’90 compleet omgegooid heeft. Het geluid van Nirvana was uniek: de combinatie van het strake, energieke drumwerk van Grohl, de donderde bas van Novaselic en de rommelige takkeherrie van Cobain zorgde voor een opvallend succes van een band wiens geluid eigenlijk compleet niet geschikt was voor succes; de underground bovengronds.

Wie op die 5e april van 1994 had voorspeld dat uit de as van Nirvana een van de allergrootste en meest toegankelijke stadionrockbands ter wereld zou herrijzen was ter plekke voor gek verklaard. Toch gebeurde het. Al vanaf moment één is het herkenbare geluid van de Foo Fighters van geen radiostation te weren, uit geen playlist weg te denken en van geen alternatief feest te verbannen.

Inmiddels is er een generatie opgegroeid met de muziek van Grohl en consorten. Die generatie is mijn generatie. Het debuutalbum van Grohl en consorten stond op mijn eerste eigen cassettebandje ooit, The Colour And The Shape was voor mij en vele anderen heel lang het beste album ooit en voor de premières van clips van Dave Grohl – toen opa jong was, MTV nog videoclips draaide en YouTube niet bestond – bleef je op. Zo cool waren ‘The Foo’s’ toen en zo cool zijn ‘The Foo’s’ nu stiekem nog steeds. Een echte rockband met ultraherkenbaar geluid, zonder de egards van de vele andere helden van de vermoeiende jaren ’90; we noemen voor het gemak de ruziënde broerders Gallagher, de door verslavingen geteisterde jongens van Metallica, de hogeschoolambities van Blur en de depressies van Radiohead. Motto? Muziek maak je voor de lol en voor jezelf.  In die zin een logisch gevolg op de hoge druk waar Grohl Nirvana zienderogen aan heeft moeten zien bezwijken.

Dat recept van eenvoudige doch knallende rock heeft de Foo Fighters tot op de dag van vandaag volgehouden. De band heeft is anno 2014 verantwoordelijk voor een aantal klassieke albums – Colour and the Shape, There is Nothing Left To Lose – en een aantal top2000-waardige singles – Everlong, Let it Die, The Pretender, Best of You. En dat al jaren met hetzelfde, onfeilbare succesrecept: Een massief fundament gelegd door sympathieke topmuzikanten Taylor Hawkins en Dave Grohl en inkleuring door drie grijzere doch uitstekende medemuzikanten.

Maar ook The Foo’s worden ouder en serieuzer. Op het bijna reflectische Wasting Light keek Dave Grohl terug op zijn carrière. Butch Vig, producent van Nirvana’s magnum opus Nevermind, werd ingehuurd als producent, Krist Novoselic deed ook mee en het album werd gemaakt in de gezellige huiselijke sfeer van Casa de Grohltjes. Het resultaat? Naar de bescheiden mening van ondergetekende het beste Foo Fightersalbum ooit. Zelfde succesrecept, maar veel persoonlijker en veel dichter bij Dave Grohl en zijn compagnons. Het unieke Foo Fightersgeluid gecombineerd met de kracht van alles wat deze band heeft meegemaakt. Ondergetekende schreef toen – drie jaar geleden – in zijn verantwoording van waarom Wasting Light hét album van het jaar was: “(…)het unieke is: de cirkel is nu rond. Het verhaal is verteld. Grohls definitieve meesterproef”.

Sonic Highways

Dat werd het dus niet, want Wasting Light heeft sinds vandaag een opvolger. Werd die weer bij Grohl thuis opgenomen? Dook de band weer ‘gewoon’ in de studio? Natuurlijk niet. Ook voor deze achtste pakte de Foo Fighers het weer groots en anders aan. Dit moest geen plaat worden die bijgezet kon worden in de muziekhistorie, de luisteraar moest de muziekhistorie herbeleven. De band trok langs de belangrijkste plekken in de Amerikaanse muziekhistorie, om daar samen met lokale ooggetuigen te onderzoeken wat nou hét geluid van de desbetreffende plek is en waar dat geluid vandaan is gekomen. De gesprekken met muzikanten, producers en publiek – in een geweldige HBO-documentairereeks gevat – vormden de basisinspiratie voor Sonic Highways. Een album, een documentairesoundtrack of een muzikaal verslag van een ambitieuze roadtrip? Wij opteren ergens tussen deze drie opties in.

Dit album moet je dus eigenlijk op drie manieren beoordelen. Allereerst als documentairesoundtrack. Daar scoort dit album absoluut hoog. In de documentaire laat Grohl eens te meer zien een uitstekende bevrager te zijn, de afleveringen kijken geweldig weg en in de tot nu toe bekende uitzendingen wordt er daadwerkelijk een punt gemaakt. Telkens wordt meer duidelijk over het geluid van een bepaalde stad. Er wordt ingegaan op de herkomst van het geluid, maar ook op de wijze waarop dat in het nummer op Sonic Highways terugkomt. Dat is heel erg knap gedaan.

Dan de muzikale roadtrip. Wij gaan gezellig met Grohl mee en beginnen doen we dus in Chicago, met eerste single Something From Nothing. Eerst en vooral een typsich Foo Fightersnummer; rustig beginnen, langzaam opbouwen, ergens in het midden een hellekreet van Grohl en dan complete escalatie om mee af te ronden. Toch komt ook Chicago duidelijk terug, met het bluesy gitaarrifje en de funk-achtige baslijn. Of zoals Grohl het zelf zingt ‘Washed them in the muddy water / Looking for a dime and found a quarter’.  Interessant is ook de persoonlijke boodschap in het nummer, dat lijkt te gaan over opnieuw beginnen en herrijzen uit het lege niets. “Fuck it all / I came from nothing”, zo schreeuwt Grohl ons toe aan het begin van de keiharde afsluiting. Verstikkend sterk nummer en met afstand hét hoogtepunt van het album.

Voor het tweede nummer – The Feast and the Famine – gaan we naar de hardcorescene van Washington D.C. Dat uitstapje levert de hardste track op. Tekstueel veel minder diepgaand, wel duidelijk Foo Fighters en heel erg Washington. De energie op The Feast and The Famine doet ons denken aan de energie van All My Life van One by One, of Bridge Burning van Wasting Light. Een sterke stadionknaller die het live ook fantastisch gaat doen.

De derde track van de plaat is het slot van de sterke opening. Op Congregation houden de Foo Fighters even in en wordt minder dichtgeschreeuwd. Het is het meest radiofähige nummer op Sonic Highways en is afkomstig uit Nashville. Heel veel horen we daarvan in de muziek niet terug, maar Congregation is wel het ideale rustpunt na twee schreeuwerige openingstracks.

Daarna nemen de Foo’s ergens een verkeerde afrit. Het platgeslagen What Did I Do / God As My Witness, Austin, is een kluchtig epos dat enige diepgang ontbeert en vooral doet denken aan de meest matige nummers van Queen. Een van de allerminste Foo Fighternummers ooit. En als ook het daarop volgende Outside bepaald geen hemelbestormer blijkt te zijn zakt de moed de luisteraar in de schoenen.

Gelukkig vinden de Foo Fighters de goede route daarna terug. In The Clear – over New Orleans – is weer een typische Foo Fighterssong mét strakke gitaarrif en beukende drums. Daarnaast is de parallel met New Orleans, de beschreven stad, weer wat makkelijker terug te vinden. Een prima stationknaller die het op de festivalweides zeker leuk zal gaan doen.

Na dit nummer volgen nog een plichtsgetrouwe ballad, zoals overigens op ieder album van de Foo’s één plichtsgetrouwe balland staat (Subterranean) en – na een naadloze overloping – nog een zeven minuten lange afsluiter.

Dat nummer – I Am A River, over New York – is exemplarisch voor de hele plaat. Het is een prima nummer, past bij de Foo Fighters, er is overduidelijk een poging gedaan om New York te laten terugkomen in het nummer, maar om nou te zeggen dat het allemaal vernieuwend is? Niet echt. En daar hebben we precies het probleem van Sonic Highways te pakken. Met de enorme ambitie van Grohl, de geweldige documentairereeks en de tomeloze inzet van een van de meest sympathieke rockbands allertijden wil je dit album magisch vinden. Wil je terugkeren naar die eerste keer This Is A Call, op een kwalitatief dramatisch cassettebandje in je kinderkamer. Precies zoals Dave Grohl met dit album verwoede pogingen doet om terug te keren naar zijn muzikale roots.

Dat lukt slechts bij vlagen. De meeste nummers zijn teveel Foo Fighters om écht bij de kern van de muziekgeschiedenis van een bepaalde stad te komen. Zo wordt Sonic Highways geen muzikale roadtrip, maar een middle-of-the-road Foo Fightersalbum. Is dat erg? Niet als u al van de Foo Fighters hield. Maar of de band met deze plaat nieuwe zieltjes wint? Wij denken het niet.

Sonic Highways mag als verslag van een roadtrip dan wel niet geweldig zijn geslaagd, maar als we alle pretenties weglaten blijft een prima Foo Fightersalbum over. Daar zijn wij bepaald niet rouwig om. Of, zoals Grohl het zelf eigenlijk perfect beschrijft op Something from Nothing:  ‘Washed them in the muddy water / Looking for a dime and found a quarter’. We kunnen ons geen betere eindconclusie voorstellen.

 

Foo Fighters - Sonic Highways
Foo Fighters - Sonic Highways70%
70%Totale score