Prognosis Festival 2019 review: een aanwinst voor progminnend Nederland

Bezoekers uit meer dan dertig landen, optredens die je nergens anders ziet en exclusieve clinics van de grootste proghelden van dit moment: Prognosis Festival kende afgelopen weekeinde een voortvarende start in de Effenaar in Eindhoven. Het muziekfestival bleek alles in huis te hebben om liefhebbers van progressieve rock en metal twee dagen lang te kunnen vermaken. Een verslag.

,,Ik moest hier gewoon bij zijn”, vertelt de 32-jarige Oscar Griezmann na afloop van het optreden van Leprous. Het zweet staat op zijn voorhoofd, zijn ogen stralen van geluk. De beste man is helemaal vanuit Zwitserland overgevlogen om hier in Eindhoven zijn grote helden uit Noorwegen aan te moedigen. Waarom toch in hemelsnaam? ,,Ze spelen hier mijn favoriete Leprous-album integraal. Dat doen ze vooralsnog nergens anders in Europa. Dus was de keuze voor mij snel gemaakt.”

De integrale, zeldzame uitvoering van ‘The Congregation’ toont aan dat Leprous een festival als Prognosis uiterst serieus neemt. Dit geldt ook voor bands als Witchcraft, Green Carnation en Wheel, die amper of zelfs helemaal nog nooit op Nederlandse bodem hebben opgetreden. Met die exclusiviteit en leuke randzaken als clinics en conferenties lijkt Prognosis in de voetsporen te willen treden van een festival als Roadburn, met alleen hier een stevige nadruk op progressieve metal.

Veel te druk

Verdeeld over twee podia geven bijna twintig gevestigde en onbekende bands in de Effenaar de acte de presence. De vrijdag is met headliners Haken, Soen én Leprous onbetwist de beste dag en is dan ook ruim van tevoren uitverkocht. Voor de zaterdag zijn tijdens het weekend nog kaarten verkrijgbaar. Die dag, met Tesseract en Devin Townsend als headliners, is het ook aannemelijk rustiger. Achteraf was het misschien beter geweest om Haken en Leprous niet op dezelfde dag te programmeren. Blij vlagen was de eerste dag veel te druk en daardoor lichtelijk chaotisch.

Meteen al bij de aanvang van het festival, zo rond zes uur, staat er al een enorme rij voor de Effenaar in Eindhoven. Een getalenteerde groep Finnen staat op het punt te beginnen. Maak kennis met Wheel, een band die grote voorbeeld Tool in de blender gooit met Karnivool, Alice in Chains en Seether. Met dank aan een voortreffelijke debuutcd staat de groep rondom de Engelse zanger James Lascelles dit voorjaar in het voorprogramma van Soen.

De gig op Prognosis is de spreekwoordelijke kers op de taart en tevens de eerste show op Nederlandse bodem. Meteen al vanaf de eerste minuut wordt duidelijk dat Wheel ondanks de tig Tool-referenties geen vijfde wiel aan een wagen is. Met een enorme power en wilskracht walsen de Finnen over de enkele honderden bezoekers heen, met krachtige woestijnriffs, scheurende vocalen, maar ook met dromerige en melancholische gitaarsolo’s. Nog iets meer een eigen draai aan de sound geven, en deze band komt er wel.

Genieten van begin tot eind

Wie na het optreden van Wheel naar boven gaat zal zich een hoedje schrikken: de grote zaal puilt al ruim voor aanvang uit van de mensen. Het is duidelijk: Leprous blijkt een van de meest geliefde bands van dit weekend. Niet zo gek, want speciaal voor Prognosis spelen ze The Congregation, hét album waarmee ze in 2015 definitief doorbraken, van begin tot eind. Een gouden zet, zo blijkt. Niet iedereen heeft vanwege de enorme drukte even goed zicht, maar dat maakt Leprous meer dan goed met dit fantastische optreden.

‘The Congregation’ blijft namelijk ook live als een huis overeind staan. Opener ‘The Price’ doet de Effenaar al meteen kolken van vreugde. De stembanden van zanger Einar Solberg moeten nog even op gang komen, maar na het allesvernietigende Third Law is de frontman op de top van zijn kunnen. Moeiteloos schakelt hij over van die huilende operazang in Rewind naar opeens brullende screams in The Flood. De fans, veelal buitenlandse gasten, klappen en joelen onophoudelijk en lijken in hun ogen de beste show van het weekend te zien. Een geweldig experiment van Leprous dat schreeuwt om een vervolg.

Een droomband

Leprous trakteert de fans na het album nog op een paar klassiekers als ‘From the Flame’ en de schitterende ballade ‘The Cloak’, maar daar blijft niet iedereen op wachten. De rij voor Soen begint onderaan de trap namelijk al behoorlijk lang te worden. Waarom deze meestergroep, dat met vier prachtalbums inmiddels zijn sporen wel verdiend heeft, niet op het hoofdpodium staat, mag een groot raadsel heten. Tenzij het op nadrukkelijk verzoek van de band zelf is geweest, anders is hier toch wel sprake van een inschattingsfout.

De kleine zaal is dan ook afgeladen vol als de formatie rondom meesterdrummer Martin Lopez (ex-Opeth) de planken bestijgt. Na het uitbrengen van het fenomenale album Lotus zijn de verwachtingen hooggespannen, en natuurlijk lost Soen die allemaal stuk voor stuk in. Deze band kan werkelijk alles: genadeloos raggen als Tool, eindeloos priegelen als Led Zeppelin en heerlijk wegdromen als bij Opeth. Grote troef is zanger Joel Ekelof, die met zijn engelachtige stem de nummers zo veel sfeer en dimensie geeft dat je haast het gevoel krijgt de wederopstanding van Pink Floyd te zien. Een fantastische en zeer onderschatte band die veel meer verdient dan het nu krijgt.

Achtbaanrit

Het einde van Soen gaat overigens gepaard met een kleine tegenvaller. Verderop in de grote zaal blijkt het concert van Haken al drie kwartier bezig te zijn. De organisatie zal ongetwijfeld zijn stinkende best hebben gedaan om de shows niet met elkaar te laten overlappen, maar dat blijkt helaas niet gelukt. Een hard gelag voor de mensen die idolaat zijn van beide bands. Kleine meevaller: precies op het moment dat de Soen-bezoekers binnendruppelen, speelt Haken zijn magnum opus ‘Cockroach King’, een kwartier uur durende achtbaanrit vol knotsgekke tempowisselingen, snoeiharde metal en gestoorde jazz.

Dit is meteen ook de muziek van Haken in een notendop. Bij een concert van deze Britten val je als bezoeker van de ene verbazing in de ander. Dan lijken ze weer een meedogenloze metalband (luister maar eens naar de instrumental Nil By Mouth), en vervolgens lijkt het alsof Genesis als een feniks uit haar as is herrezen. In de afsluitende track Crystallised, die zo’n twintig minuten klokt, komt alles samen en neemt Haken op een waardige manier afscheid. Zorg alleen de volgende keer voor een iets spannendere lichtshow jongens, want dit zijn echt gymzaalpraktijken.

Eenvoud boven complexiteit

De volgende dag staat er meteen een zeldzame act op het programma: Green Carnation, een progressieve metalband die in 2006 ter ziele gaan, maar wonder boven wonder in 2014 weer bij elkaar kwam. Sindsdien hebben ze nog een keer op Roadburn gestaan (waar anders), maar verder bleef het verdacht stil rondom deze mysterieuze band uit Noorwegen. Tot Prognosis, en dat vieren ze voor het gemak even met een premiére van een gloednieuw nummer: Sentinals of Chaos, een snelle metalsong waarmee Green Carnation voor de verandering eenvoud boven complexititeit verkiest.

Green Carnation is een unieke band, en dat komt voor een groot deel dankzij frontman Kjetil Nordhus. Met zijn enorme lengte en karakteristieke baard een bijzondere verschijning. Zijn grootste wapen is zijn warme en zachte stem die een mooi contrast vormt tussen het zware en donkere gitaargeweld. Deze herfst moet na dertien (!) jaar eindelijk het nieuwe album uitkomen, laten we hopen dat de rest van Nederland dan met deze eigenzinnige Noren kennis mag gaan maken.

Weer van een hele andere orde, is Letters from the Colony. Zonder meer de zwaarste band van het weekend. Snoeiharde progressieve deathmetal maken ze, met invloeden van stoner en doom. Zo nu en dan ook lekker zweverig en ambient, maar bij vlagen genadeloos hard waar je trommelvliezen zonder bescherming van openscheuren. De brul van zanger Alexander Backlund gaat ook letterlijk door merg en been en bezorgen je zowel gevoelens van angst als euforie. Een getalenteerde, jonge band om in de gaten te houden.

Verknipte professor

Een man die zijn sporen wel allang heeft verdiend, is Devin Townsend. Deze verknipte professor combineert al jaren progmetal met opera, cabaret en musical, maar staat op Prognosis voor de verandering enkel met een akoestische gitaar op het podium. Wie nu denkt een andere Devin Townsend te gaan zien heeft het mis: de Canadees blijft voortdurend grapjes maken, hilarische anekdotes vertellen en kan het niet laten om een nummer af te breken om even die geinige opmerking te maken.

Maar naast lachen is een concert van Devin Townsend vooral ook genieten. Zijn archaïsche operastem blijft er één uit duizenden. Klassieke Devin Townsend-tracks als Hyperdrive en Deadhead klinken door alleen de akoestische begeleiding weliswaar een stuk anders, maar blijven ook zonder alle bombast en chaos als een huis overeind staan.

Hoogtepunt is als goede vriendin Anneke van Giersbergen, die eerder op de dag een clinic verzorgde, het podium betreedt. De twee boezemvrienden lijken wel een verliefd stel wanneer ze samen het romantische winterliedje Ih-Ah ten gehore brengen. Twee grootheden op één podium, Prognosis blijft dit weekend maar trakteren.