Waarom Kendrick Lamar het jaar 2013 mag claimen..

Het is hartje zomer 2013. Half augustus valt het hele internet over een verse waarin Kendrick Lamar uithaalt naar onder meer Drake, J. Cole en A$AP Rocky. De track Control, die Big Sean’s album Hall of Fame niet haalt vanwege samples die niet op tijd gecleared kunnen worden, is vanaf dat moment het gesprek van de dag, van de maand én van het jaar. Social media-kanalen als Twitter en Facebook ontploffen, diverse collega-mc’s dissen Kendrick Lamar omdat ze zich aangevallen of beledigd voelen en in zowat alle interviews wordt door de journalisten aan verschillende rappers gevraagd wat ze vinden van Kendrick’s ‘Control verse’. Nu is de rapper ook nog eens benoemd tot de hardst werkende rapper wat toeren betreft. 2013 was het jaar van Kendrick Lamar, zover is duidelijk.

Het eerste materiaal van Kendrick Lamar Duckworth (17 juni 1987) dat mijn oren bereikt is Overly Dedicated, een mixtape die vanaf 14 september 2010 gratis online te downloaden was. Echter had hij daarvoor al een aantal mixtapes gemaakt onder zijn eerste rapnaam K-Dot, dus ik besloot ook dat materiaal te checken. Het talent is al vroeg aanwezig, toch mist het oude materiaal van Lamar de échte overtuigingskracht. Dat vroegere materiaal levert hem wel een contract op bij Top Dawg Entertainment, een label uit Los Angeles. Op Overly Dedicated blaast Kendrick Lamar, met hulp van onder meer Black Hippy-kornuiten Ab-Soul en ScHoolboy Q, alle twijfels weg en al gauw valt de naam van de rapper uit Compton regelmatig samen met die van Dr. Dre, die eveneens afkomstig is uit die voorstad van Los Angeles. De mentor van supersterren als Snoop Dogg, Eminem en 50 Cent ziet een samenwerking met Lamar wel zitten.

Reikhalzend keek ik dan ook uit naar de nieuwe tape die Section.80 zou gaan heten, die zou verschijnen nadat hij begin 2011 werd opgenomen in XXL Freshmen Class, een jaarlijks uitgekozen en uitgelichte groep rappers die door het magazine XXL als talenten worden gezien, die overigens één van de sterkste bezettingen had tot op de dag van vandaag. Lamar prijkte op de cover van XXL naast onder meer Mac Miller, Big K.R.I.T., Yelawolf en Meek Mill. In april van datzelfde jaar kondigde hij op Twitter de releasedatum aan en dropte hij de eerste single HiiiPower. Wie nog durfde te twijfelen aan de skills van Kendrick was nu definitief klaar daarmee. Het internet ontplofte voor de eerste keer toen diverse lovende tweets over de door J. Cole geproduceerde track massaal geretweet werden. Na de albumrelease van Section.80 (“I treat every project like it’s an album anyway”) in juli, prijzen Snoop Dogg en The Game (en Dr. Dre die ook aanwezig was) Kendrick Lamar en benoemen hem tot de ‘new king of the West coast’ tijdens een concert in LA. Rond dezelfde tijd zie ik die nieuwe koning voor het eerst live, als het Amsterdamse festival Appelsap hem last minute besluit naar Amsterdam te halen om een show op het festival te spelen, naast onder meer Random Axe en Ski Leraar Bruin Money Gang. Op het podium verschijnt een rapper die weet hoe hij het publiek gek moet maken, met zijn broek nog net niet op de knieën. Wat me daar vooral van bij is gebleven is dat hij de beat van Kanye’s Monster helemaal aan gort rapte, naast zijn eigen tracks als Pussy & Patron en HiiiPower. De dikke beats knallen over het veld in het Oosterpark tijdens de (jammer genoeg) te korte set die Kendrick mag spelen.

Ongeveer een jaar later staat hij naast onder anderen Wiz Khalifa en B.o.B. voor de tweede keer in Nederland, tijdens het CAUSE festival, dat na tegenvallende kaartverkoop van de HMH verplaatst wordt naar de Melkweg. Zijn major debuutplaat is dan nog niet eens uit en toch besluit de organisatie hem te halen voor een show. De honger naar zijn plaat is dan inmiddels collectief gegroeid. Dat lijkt ook de artiest in kwestie te beseffen, want kort na de show in Nederland komt de eerste single van zijn album Good Kid m.A.A.d City uit. Swimming Pools (Drank), even later gevolgd door de video, doet het goed op het internet en doet de liefhebber nóg meer uitkijken naar het album, dat later dat jaar zou verschijnen via Dr. Dre’s Aftermath. De hoop op Kendrick Lamar’s lyrics op Dr. Dre beats doet de fans (mijzelf incluis) al watertanden en na de platen van Black Hippy collega’s Schoolboy Q en Ab-Soul die eerder dat jaar verschenen zijn de torenhoge verwachtingen daar.

Die torenhoge verwachtingen worden ruimschoots ingelost door Kendrick Lamar, want hij bewijst met een persoonlijk verhaal te beschikken over een stijl die we nog niet kenden en hij doet op zijn album geen concessies. Wat te denken van de ultieme meezingers Bitch, Don’t Kill My Vibe en Money Trees, de enorme klapper m.A.A.d. City (met hulp van westkust-veteraan MC Eiht) en sterke storytelling-tracks als Sherane a.k.a. Master Splinter’s Daughter en The Art Of Peer Pressure. Ik durf, ruim een jaar na de release, te stellen dat Good Kid, m.A.A.d. City een klassieker is die bij mij in het rijtje met onder anderen Illmatic, The Chronic, Enter The Wu-Tang, The Marshall Mathers LP, Get Rich Or Die Tryin’, The Documentary, Only Built 4 Cuban Linx en Disposable Arts genoemd mag worden. Ondanks het geld dat Aftermath in het project stak, heeft Kendrick, zonder al te veel poespas in de vorm van gekke featurings en dure beats van grote producers, zijn eigen identiteit weten te behouden en nestelt hij zich definitief in de grote wereld die de hiphopscene heet.

Op de dag van de release van het album maakt de Melkweg bekend dat Kendrick Lamar voor een concert naar Amsterdam komt. De fans twijfelen niet en zorgen ervoor dat het eerste concert binnen een mum van tijd uitverkoopt. Logisch gevolg is dat er een tweede show (eveneens in de Melkweg, een dag na het al geplande concert) wordt aangekondigd, en ook die show raakt uitverkocht. Een half jaar eerder lukte Mac Miller het ook om de Amsterdamse popzaal twee keer uit te verkopen, terwijl de oude garde als Rakim en Ice Cube het met matig gevulde zalen moeten doen. Op 6 februari 2013 was het dan zo ver. Ik had lang niet zo ernstig uitgekeken naar een concert als dat bij Kendrick Lamar in de Melkweg was. En mijn persoonlijke verwachtingen maakte hij allemaal waar. Zonder poespas in de vorm van promotieplaatjes, gastoeters, overbodige homies op het podium en dergelijke rockte hij een hele toffe show. Hij begon met ouder materiaal, waarna Money Trees de ommekeer in de show betekende. Vanaf toen zongen alle bezoekers alle tracks mee en at het publiek uit Kendrick’s hand. Het was geloof ik de derde dag van mijn stage bij HIJS en ik besloot na de show, in een Amsterdams hotel, midden in de nacht mijn eerste live recensie in elkaar te knallen. Ik was hyped als een malle. De volgende ochtend nog eventjes gefinetuned en hoppa, live ermee. Zelfs mijn eerste live recensie heeft hij op zijn naam. Jeetje, die Kendrick toch.

En dan die beestachtige tourschema’s van vorig jaar. Kendrick rockte maar liefst 171 aangekondigde shows volgens Songkick. Na het Europese deel van de Good Kid, m.A.A.d. City tournee, waarvan de twee shows in de Melkweg deel uitmaakten, deed hij dat nog eens dunnetjes over in Amerika, speelde hij een festivalseizoen in Amerika (o.a. Paid Dues, Bonnaroo, The Gouvenors Ball Music Festival en Firefly) en in Europa (met o.a. Rock Werchter, Hip Hop Kemp, Roskilde en de Nederlandse festivals North Sea Jazz en Lowlands op het programma). Ik zie Kendrick voor de tweede keer in een jaar tijd tijdens deze tour en wel op Pukkelpop, twee dagen nadat Big Sean de inmiddels beruchte Control-track lekte. Mac Miller (die door Kendrick ook op z’n plek wordt gezet op de track) stond op die dag ook gepland, en tijdens de set van Kendrick Lamar wandelt Mac Miller vrolijk rond aan de achterkant van het podium en groeten de rappers elkaar vriendelijk. Niks aan de hand, joh.

Een week later staat Kendrick in Stade France te Parijs als support act van Eminem, net als Joe Budden en Joell Ortiz (die dan beiden al een respons hebben gedropt) en Tyler, The Creator (die óók door Kendrick wordt genoemd in Control). Er lijkt wederom niets aan de hand en er worden nog shout out’s over en weer gegooid op het podium. Kendrick speelt de spreekwoordelijke pannen van het dak af. Zelfs een crowd van 80.000 personen inpakken gaat hem met het grootste gemak af. Het geluid is goed bij zijn set (wat vaak lastig blijkt is in een stadion van deze grootte) en de band speelt enorm strak. Het lijkt wel alsof de hoofdact aan het rocken is. Speelde hij in Amsterdam nog met alleen een dj achter zich, nu heeft hij een band bij elkaar verzameld die allemaal in dienst van hem spelen en dat staat hem goed. Heel goed.

Met alle gastbijdragen die hij afgelopen jaar leverde (op A$AP Rocky’s 1 Train en Fucking Problems, Schoolboy Q’s Collard Greens, Talib Kweli’s Push Thru, Pusha T’s Nostalgia en zelfs op Robin Thicke’s Give It 2 U), de videorelease van Bitch Don’t Kill My Vibe en het verschijnen van de remix daarvan met Jay Z, de BET cypher van Top Dawg Entertainment waarnaar ook reikhalzend werd uitgekeken (doordat er in een korte preview een vermeende sneer naar Drake zou zitten en waarop de members van het TDE-collectief de beat van Mobb Deep’s Shook Ones II onder handen nemen) en diverse coverstories (o.a. XXL) blijft de jonge mc continu in the picture. Als dan ook nog eens wordt aangekondigd dat hij de enige rapper is die featured op het langverwachte nieuwe album van Eminem, MMLP2, is dat een groot compliment voor Kendrick Lamar. De track gaat tegen alle verwachtingen in. Op een vintage beat van Rick Rubin bewijst Kendrick met één van de grootste mc’s allertijden te kunnen hangen op een track. Net nadat het album is verschenen gaat de Yeezus tour van start, de eerste solotour van Kanye West sinds zes jaar. Raadt eens wie de hele tour als support act fungeert? Juist.

Kendrick Lamar is niet voor niets uitgeroepen tot hardst werkende mc in de game. Hij zal ongetwijfeld opgezadeld worden met een ‘lastige tweede’ stempel: op zijn nieuwe album moet hij bewijzen dat hij definitief bij de top hoort, maar eigenlijk twijfelt niemand daar meer aan. De werkethiek is enorm, de honger nog steeds aanwezig, de shows strak en zijn raps vlijmscherp. Zonder ook maar één album gedropt te hebben is zijn label anno 2013 één van de meest relevante geworden. Top Dawg Entertainment heeft dan ook beloofd dat er dit jaar maar liefst 6 albums verschijnen vanuit het kamp. Eentje is er al gereleased (Isaiah Rashad’s Cilvia Demo) en er staat er nog een vast: ScHoolboy Q’s oxymoron zal eind deze maand (25 februari) het levenslicht zien en wie weet volgt er een Kendrick-album in de herfst. Ik kijk er in elk geval naar uit. Als iemand het jaar 2013 mag claimen is het Kendrick Lamar wel.