ProgPower Europe, de crème de la crème voor fans van progressieve metal en symfonische rock, is veel meer dan alleen een festival. Het is een gemoedelijk samenzijn waar honderden mensen maandenlang naar uitkijken. Vanuit alle delen van de planeet komen bands en luisteraars samen om er een fijn en rustig weekendje van te maken. Muziek brengt mensen samen, en het afgelopen weekend was het Limburgse kastelendorpje Baarlo – gelegen tussen Venlo en Kessel in gemeente Peel en Maas – één grote, oude rockfamilie.

Het lukt René Janssen, het creatieve brein achter ProgPower Europe, al bijna twintig jaar om de grote namen in de wondere wereld van de prog naar ‘zijn’ Baarlo te krijgen. Van Opeth, Riverside tot Fates Warning en Haken: een groot deel van de top van de progressieve metal is ooit wel eens neergestreken in het pittoreske dorpje. Voor aanstormende progbands is het dan ook een langgekoesterde droom om ooit eens op ProgPower te staan.  En dat voor slechts een paar honderd man in een piepklein zaaltje, dat eigenlijk dienst doet als jongerencentrum.

Eeuwenoud kasteel

Het onderstreept hoe bijzonder en uniek ProgPower is en hoezeer we zulke kleinschalige festivals moeten blijven koesteren. Temeer ook omdat er geen enkel festival in Nederland is waar de interactie tussen de bands en de fans zo persoonlijk is als hier. Dat komt vooral door Kasteel de Berckt, een eeuwenoud kasteel waar een groot deel van de festivalbezoekers en artiesten onder de wol kruipt. Gezellig ontbijten met de heren van Voyager, Atrox of Hemina? Het kan allemaal!

Het programma van ProgPower Europa kenmerkt zich, zoals ieder jaar, door zijn internationale karakter. Van Australië, Servië tot Oekraïne en Scandinavië: vanuit alle delen van de planeet komen de bands naar Limburg overgevlogen om even een uurtje op te treden. Dit jaar treden er, verspreid over vier dagen, maar liefst vijftien bands en artiesten op, met als grote klappers het Australische Voyager, het Zweedse Soen en het Britse Tesseract. Counter Culture nam de proef op de som en bezocht twee dagen lang het festival.

Vreemde eend

Sleepmakeswaves schiet meteen als een vuurpijl binnen in Baarlo. En dat terwijl de band niet echt past in het plaatje dat ProgPower probeert te schilderen. Terwijl de andere bands opvallen met hun verhalende nummers en technische gitaarsolo’s, vormen de Australiërs de figuurlijke vreemde eend in de in bijt. Immers is dit geen progressieve metal, maar instrumentale post-rock. Het past in het rijtje bands als Pelican en Long Distance Calling.

Overtuigen doet Sleepmakeswaves zonder meer. De composities zijn werkelijk schitterend in zowel opbouw als ritme. Strakke riffs en grooves worden op vakkundige wijze afgewisseld met dromerige en ingetogen escapades. Daar gooien ze er in Baarlo nog een laag aan elektronische effecten bovenop die het groepsgeluid compleet maken.

Midnight Sun is daar een perfect voorbeeld van en gaat van goedaardig naar agressief, waarbij de bandleden al hun lichaamsdelen en ook hun gitaar in de strijd gooien. Het ijzingwekkende Glacial is weer compleet het tegenovergestelde en is zes minuten lang van een hemelse pracht die zijn weerga niet kent en die de hele zaal compleet in vervoering brengt. Zodoende weet Sleepmakeswaves een uur lang te verrassen. Een betere opener kon ProgPower zich niet wensen.

Tears of Fears en metal?

En dus is het voor de landgenoten van Voyager een heel karwei om dit te evenaren, laat staan te overtreffen. De karakteristieke metalband, die progmetal bijzonder fraai weet te combineren met pop en synth, kent een woelige geschiedenis: in de loop der jaren is er al maar liefst veertien keer (!) van bandlid gewisseld. Zanger en geestelijk leider Daniël Estrin is de enige die nog over is van de originele garde. Op ProgPower straalt Voyager dat geen moment uit: wat een hecht gezelschap staat er op het podium. Het (onderlinge) plezier en de passie voor de muziek spat ervan af.

Afgetrapt wordt met Ascension, de grote knaller van het laatste album Ghost Mile, dat meteen het hele oeuvre van Voyager samenvat: pompende metalriffs, groovy baslijntjes, elektronische blastbeats en natuurlijk: die ongekend lekkere Tears of Fears-achtige zanglijnen van Estrin. Op papier is hij allesbehalve een metalzanger, maar op de een of andere manier torent zijn warme, echoënde stem op prachtige wijze boven de zware gitaren en drums van zijn collega’s uit.

En wat een performer is hij ook: continu stuitert hij over het podium, speelt onnavolgbare solo’s op zijn draagbare keyboard en keer op keer verschijnt die brede lach, met dat bekende spleetje tussen zijn tanden, op zijn gezicht. En die fles rode wijn? Die laat hij geen moment los. Van het hakkelende Misery is the only Company, het ingetogen Sober – ironisch genoeg met een zuipende Estrin – tot het verwoestende Hyperventilating en de elektrometalknaller Lost: Voyager geeft in twee uur een indrukwekkende bloemlezing van hun imposante oeuvre.

Tussendoor is er ook nog ruimte voor spontaniteit, zo speelt de band korte stukken van Motorhead en zelfs Phil Collins, en vertelt Estrin uitgebreide anekdotes over hun geschiedenis met Nederland. Een gedenkwaardig optreden, en nu wordt het onderhand eens tijd dat de rest van de wereld deze band in de armen sluit, want veel beter dan dit wordt het niet.

Sprookjeswereld

Van een hele andere orde is Kauan, een groep die al jaren in verschillende genres opereert, maar op ProgPower vooral gas terugneemt. De muziek is spannend (strakke riffs, stuwende drums), afwisselend (veel tempowisselingen) maar vooral ingetogen (akoestische gitaarpartijen, rustige violen en dromerige keyboards). Je moet er even voor gaan zitten, maar wie zich volledig overgeeft aan Kauan, wordt ondergedompeld in een prachtige sprookjeswereld.

Dat komt voor een deel dankzij de aanzwellende koorvocalen van Marja Mattlar, wiens veelzijdige stem het ene moment kalmeert, en het andere moment overrompelt als zijn volledige strot opengetrokken wordt. Nogmaals: Kauan is lang niet voor iedereen weggelegd, en ook lang niet iedereen blijft vooraan staan in de zaal, maar muzikaal zit alles verdomd goed in elkaar. Dat laatste is helaas niet van toepassing voor Atrox.

Rommelig

De Noorse band strijkt na vele jaren weer neer in Baarlo, maar tevreden kan men niet terugkijken op dit rommelige optreden. De mix van spacemetal, jazz, elektronica en opera is al jaren het handelsmerk van de band, maar live blijft er weinig van overeind. De grommende stem van Rune Folgerø, bekend om het feit dat hij zijn rechterarm moet missen, mist kleur en persoonlijkheid en sneeuwt ook nog eens volledig onder. In de pakkende single Mass lijkt Atrox zich te herpakken,  maar in het daaropvolgende Vacuum, opgedragen aan mensen die zich gevangen voelen in een vacuüm, gaat het opnieuw mis. Een optreden om snel te vergeten.

Aan de Denen van Pyramaze de taak om de zure nasmaak weg te poetsen. En dat moet wel lukken: ondanks het pijnlijke vertrek van stergitarist en hoofdcomponist Michael Kammeyer, heeft de groep rondom zanger Terje Haroy een indrukwekkend nieuw album op de plank liggen, vol grootse en melodieuze progpareltjes. Van begin tot het eind is het optreden op ProgPower dan ook doorspekt met dit zware, orkestrale geweld.

Vreemde lichtshow

Hoewel de muziek van Pyramaze een overdonderend karakter heeft, is daar wat betreft de lichtshow totaal geen sprake van. Zelden hebben we een zulke rare lichtshow gezien. De vijf grote lampen boven het podium staan zo’n beetje het hele optreden aan. Daardoor voelt het een beetje alsof Pyramaze op een braderie aan het spelen is, terwijl hun muziek juist zo overweldigend en groots is en dus schreeuwt om lichten, lasers, rookblazers en meer van dat soort spul.

Op ProgPower niets van dat en dat is jammer, want in muzikaal opzicht is Pyramaze een van de sterkste bands die op het festival te vinden is. Van het meeslepende The Battle of Paridas, met op de achtergrond die dreigende toetsen, het overweldigende Back for More, met dat lekkere herhalende gitaarriedeltje tot het heerlijk meezingbare Disciples of the Sun, waarbij Haroy de show steelt met zijn krachtige uithalen: Pyramaze levert progmetal van de bovenste plank.


Overweldigend en emotioneel

Het optreden kent echter wel een pijnlijk einde: de groep wil zich nog een laatste keer tot het publiek richten, maar krijgt die mogelijkheid niet, vermoedelijk vanwege een gebrek aan tijd. Over ongeveer drie kwartier bestijgt Soen (spreek uit als: So-un) het podium en die band moet uiterlijk om halftwaalf van het podium weg zijn. Voor deze Zweden is het alweer de vierde show in Nederland in 2017: eerder gaven ze uitverkochte concerten in onder meer Den Bosch en Haarlem.

Waar Soen in de beginjaren dreigde uit te groeien tot een veredelde Tool-kloon, is de band dankzij het het percussieve drumwerk van Martin López, ex-drummer van Opeth, en de spirituele teksten van Joel Ekelöf een band met een eigen geluid geworden. En dat heeft hen nu de headlinerstatus op ProgPower opgeleverd, en dat maken ze ook helemaal waar. Soen overweldigt, imponeert én emotioneert, met loodzware stukken en rustige, melancholische passages die zo op een Opeth-album hadden kunnen staan.

Beste drummer in Baarlo?

Opener Canvas begint de set voortvarend: Ekelöf, kale kop, gestoken in een net colbert, wint het publiek meteen voor zich met zijn warme uitstraling en fijne handgebaren. Het daaropvolgende Sectarian blaast iedereen omver met die heerlijke aanhoudende groove en dat weergaloze refrein, waarbij de handen in Baarlo van voor tot achter de lucht in gaan.

Uiteraard zijn de ogen in de zaal gericht op López, die toch wel als een van de beste metaldrummers ter wereld mag worden beschouwd. Zijn briljante Afrikaanse percussie, onnavolgbare ritmes en verwoestende kracht geven de muziek van Soen ontzettend veel glans. De band excelleert vooral met de track Opal, een nummer dat klein begint, maar zich verrassend opbouwt naar een sterke metalriff en een werkelijk overdonderende uithaal van Ekelöf.

Toch heeft Ekelöf betere avonden gehad. Zo vergeet hij dikwijls zijn tekst en moet hij zo nu en dan zijn woorden inslikken. Tegen het einde herpakt hij zich echter en presenteert hij zich weer als een van de grote krachten achter de band. Zijn vocals in het kleine, maar wonderschone Lucidity zijn van ontzagwekkende klasse. Gedreven en gepassioneerd tot op het bot.

Zodoende bewijst Soen zich als een ultieme headliner op ProgPower die wat ons betreft vaker mag terugkomen naar Baarlo.