Normaliter kun je op deze plek de tien beste nieuwe tracks van de week vinden. Deze week hebben we echter ergens anders voor gekozen. Naar onze bescheiden mening is ons deze week één van de allerbeste liedjesschrijvers en verhalenvertellers uit de muziekgeschiedenis ontvallen. En het viel ons op dat DWDD geen speciale uitzending in het leven riep, het journaal pas laat in de uitzending de dood van deze muziekheld bracht en de kranten nou ook niet bepaald schitterden met artikelen op de voorpagina. En dan voel je toch als jezelf respecterend muziekblog een soort plicht om er wat van te maken. Dit is daarom voor de één een kennismaking met een artiest die je veel te laat hebt leren kennen, en voor de ander een ode aan één van onze allerbeste troubadours. Dit zijn tien Leonard Cohentracks die je gehoord móét hebben, met zorg gecureerd door ons team.
Tip: volg ook deze week onze lijst op Spotify!
- Leonard Cohen – You Want It Darker
Dé track die je de komende tijd heel veel voorbij gaat horen komen. Op het schitterende You Want It Darker bezingt Cohen zijn naderende dood zoals alleen hij dat kan. Liefkozend, spiritueel en vol passie bespeelt hij Magere Hein alsof het een liefdesspel is. Daarnaast zet Cohen met zijn – naar nu blijkt – laatste single perfect de toon voor het prachtige requiem dat zijn laatste langspeler is. Boodschap? Als ik moet dan kom ik (‘You Want It Darker, We Kill The Flame’), en je kunt me komen helpen (‘I’m Ready, My Lord’). Zwanenzang dat zich enkel doet meten met Bowies Lazarus en Cash’ Hurt. Cohen op z’n duisters.
- John Cale – Hallelujah
Dé track waar je Cohen van kent. Al is het niet het vrij matig georkestreerde origineel dat u vermoedelijk kent; er is vermoedelijk een cover die u bekender voortkomt. Natuurlijk is er de Top 2000-klassieker die Jeff Buckley ervan maakte, is er de top 40-kneiter van Lisa Loïs en is er de Rufus Wainwright-versie die het ook niet slecht deed. Minder bekend – en soms ook duidelijk minder mooi – zijn de versies van Bono, Willie Nelson, Bon Jovi, Amy McDonald en zelfs Nick Schilder. Maar de mooiste versie komt volgens ons van Velvet Undergroundzanger John Cale. Uitgekleed, ontdaan van gekkigheid en in z’n puurheid precies zoals wij denken dat Leonard hem bedoeld heeft.
- Leonard Cohen – I’m Your Man
Dé track die hij – zeker op latere leeftijd – het mooiste live speelde. De albumversie is ook interessant, met diepe basstem van Cohen over een synthesizer-riedeltje die zelfs uw amuzikale opa nog uit z’n keyboard zou kunnen krijgen. Maar het gaat ons vooral om de prachtige tekst, waarin Cohen probeert antwoord te geven op dé vraag die miljoenen mannen al zeker duizend jaar proberen te beantwoorden; wat willen vrouwen? Zijn antwoord zit volgens mij helemaal aan het slot van het nummer, in het couplet dat langzaam uitdooft, alsof Cohen er nét te laat achterkomt. “If you want a lover / I’ll do anything you ask me to / And if you want another kind of love / I’ll wear a mask for you”. Het gaat niet om hoe je bent, maar om hoe je doet. Cohen op z’n directs.
- Leonard Cohen – Dance Me to The End of Love
Dé track die bewees dat Cohen meer te verkondigen had dan alleen liefde. Men vond Cohen nog wel eens een zoete aansteller, die meer te zoeken had in Volendam dan in – pakweg – Paradiso. En toegegeven, er is een periode geweest dat dat niet helemaal onterecht was. Middenin die periode kwam ook Dance Me to The End of Love uit. Het bijna shanty-eske inhaakintro, de zoetgevooisde samenzang doet denken aan BZN, en de prachtige clip doen denken dat het gaat om een track over de liefde. Maar Dance Me to The End of Love behandelt eigenlijk een heel ander thema. Cohen, van Joodse achtergrond, schreef de track nadat hij las dat in de concentratiekampen soms strijkkwartetten speelden in de gaskamers. Cohen laat op ongekend ontroerende wijze zijn fantasie los op de manier waarop burning violins liefdes naar een einde begeleiden. Naar bescheiden mening van ondergetekende zijn meest intense track.
- Leonard Cohen – So Long, Marianne
Dé track over zijn muze. Er zijn weinig vrouwen zo vaak op zo’n ontstellend mooie wijze zijn bezongen als Marianne Ihlen. In 1967 richtte hij zich tot haar op z’n allermooist, in So Long Marianne. Mijn oordeel: je kunt nog zoveel zelfhulpgidsen lezen, maar wie écht wil weten wat liefde is, luistert naar Leonard Cohens ode aan de liefde van zijn leven, die hij ten tijde van So Long… net was kwijtgeraakt. Vier maanden geleden stierf Marianne Ihlen. Cohen schreef haar postuum een brief. Hij opende die brief met: “Well Marianne it’s come to this time when we are really so old and our bodies are falling apart and I think I will follow you very soon”. Naar nu blijkt, heeft hij daar gelijk ingekregen.
- E.M. – First We Take Manhattan
Dé track waarop Cohen het best gecoverd werd. Minstens zo groot als de impact van de muziek van Cohen was op zijn fans was zijn impact op andere muzikanten. Cohen en zijn songs zijn ontelbaar vaak gecoverd, en dit artikel zou onnavolgbaar saai zijn als we een lijst zouden opstellen met alle artiesten die zijn geïnspireerd door de troubadour. Wie niet per se van de muziek van Cohen houdt, heeft echter genoeg schitterende alternatieven om tóch met z’n werk in contact te komen. Wie die handschoen wil oppakken kiest voor I’m Your Fan, een tributeplaat voor Leonard Cohen uit 1991. Tussen verschillende parels van – bijvoorbeeld – John Cale, Lloyd Cole en Nick Cave is First, We Take Manhattan, uitgevoerd door R.E.M., het absolute hoogtepunt. Cohen mag er dan wel niet meer zijn, maar in de spirit van collegae leeft hij voort.
- Leonard Cohen – Darkness
Dé track waaruit blijkt hoe relevant Cohen ook in de herfst van zijn carrière nog was. Na meer dan tien jaar als monnik te hebben geleefd in een boeddhistisch klooster kwam Cohen in 2008 noodgedrongen terug als artiest. Noodgedwongen, omdat zijn vriend en zaakwaarnemer Kelley Lynch al zijn pensioengeld bleek te hebben verduisterd, waarna Cohen praktisch failliet werd verklaard. Een tour volgde, en die tour brachten Cohen en zijn muziek weer samen. Hij ging daarna zelfs weer muziek componeren. Old Ideas haalde in 2012 vervolgens de toppen van de albumlijsten, en single Darkness eindigde zelfs hoog in de 3voor12 Song van het Jaar-lijst. Darkness is een van de vele nummers die hij op latere leeftijd zou maken over ouder worden, en afscheid nemen van het jeugdige en zorgeloze bestaan waar hij zo van hield. Dijk van een track die meerdere generaties heeft verbonden.
- Leonard Cohen – Chelsea Hotel #2
Dé track waaruit blijkt wat een boeiende verhalenverteller Cohen was. Cohen vertelt in Chelsea Hotel #2 het verhaal van zijn affaire met Janis Joplin – die ten tijde van de release van de song reeds was overleden. Cohen en Joplin kwamen elkaar in die tijd vaak tegen in het New Yorkse Chelsea Hotel, waar ze beiden sliepen als ze in de omgeving speelden. Cohen heeft later wel eens aangegeven spijt te hebben van het maken van dit nummer, omdat hij Joplin nooit heeft kunnen vragen wat zij eigenlijk vond van de zeer persoonlijke tekst van het nummer, en van het feit dat hij de liefdesrelatie tussen hemzelf en de wereldberoemde zangeres openbaar maakte. Het tekent Cohen; met het hart op de tong en soms zo persoonlijk dat het bijna ongemakkelijk wordt.
- Leonard Cohen – Bird on the Wire
Dé track die Cohen zelf het dierbaarst vond. Bird on the Wire is de My Way van Leonard Cohen. Hij speelde het nummer voor iedere repetitie, liet aanstaande bandleden tijdens audities altijd dit nummer spelen en opende zijn shows meestal met deze track. Hij speelde de track uiteindelijk liefst 662 keer live. Vooral het begin van de track, ‘Like a bird on the wire / Like a drunk in a midnight choir / I have tried in my way to be free’, wordt vaak gezien als het meest autobiografische dat Cohen ooit heeft geschreven. Countrymuzikant Kris Kristofferson heeft Cohen beloofd bij zijn dood die eerste drie regels op zijn grafsteen te laten graveren. Toen Cohen gevraagd werd wat hij daarvan vond reageerde hij met de legendarische woorden: ‘I’d be insulted if he didn’t’
- Leonard Cohen – Hey, That’s No Way To Say Goodbye
Op 7 november overleed op Cohen op 82-jarige leeftijd. Hoewel de internationale media daar breed over berichtte kreeg hij niet de aandacht die bijvoorbeeld Bowie bij zijn dood kreeg. Dat is zonde, want met Cohen is één van de allerbeste songwriters uit de muziekgeschiedenis overleden. Cohen was uiteindelijk liefst vijftig jaar (een halve eeuw!) actief, kreeg zowel voor z’n eerste (1967) als z’n laatste (2016) plaat vijf sterren van de internationale pers en gaf de smartlap definitief een plek in de mondiale muziekwereld. Was het de verkeerde week, de aandacht die reeds was besteed aan zijn zwanenzang een paar weken geleden of het feit dat hij de laatste jaren een teruggetrokken bestaan leefde? Wij weten het niet. Wat we wel weten? Hey! That’s No Way To Say Goodbye.